Cây Lá Cẩm

Cây lá cẩm là một loài thực vật có hoa thuộc họ Ô rô (Acanthaceae), phân bố chủ yếu tại vùng Đông Nam Châu Á, từ Assam tới Sri Lanka, và lan...

Cách nấu Xôi lá Cẩm

Cây lá cẩm dùng làm đẹp

Cây lá cẩm là một loài thực vật có hoa thuộc họ Ô rô (Acanthaceae), phân bố chủ yếu tại vùng Đông Nam Châu Á, từ Assam tới Sri Lanka, và lan sang cả phía đông cho tới hết diện tích của Đông Nam Á, Java, Nam Trung Quốc và Đài Loan. Và hiện cây lá cẩm có hai loại chính là cây lá cẩm tím và cây lá cẩm đỏ ( để nhận biết được hai loại này ta dựa chủ yếu vào đặc điểm hình thái của lá và màu sắc của dịch chiết ).

Nhận diện

Cẩm là cây cỏ, sống lâu năm, cao tối đa khoảng 1m, cành non thì có lông về sau nhẵn, thân thường chia ra 4 cạnh, có rãnh dọc sâu. Lá đơn, mọc đối, hình bầu dục hay hình trứng hoặc thuôn mũi giáo, thường sẽ có bớt màu trắng ở dọc gân lá. Kích thước lá theo ghi nhận là 2 – 10cm x 1,2 – 3,6cm. Hai mặt có thể có lông hoặc không, gốc lá thuôn nhọn. Chóp lá nhọn hay có khi có mũi hoặc hơi tù tròn.

Cụm hoa chùm ngắn ở ngọn hay nách lá. Lá bắc cụm hoa thường hình trứng. Đài 5 răng đều dính vào nhau ở nửa dưới, kích thước ngắn hơn lá bắc hoa. Tràng ( cánh hoa ) màu tím hay hồng, phân 2 môi, môi dưới có 3 thuỳ cạn, ống hẹp kéo dài. Nhị 2, thò ra khỏi ống tràng. Bầu 2 ô, mỗi ô chứa hai hay nhiều noãn. Hàng năm, cẩm ra hoa vào tháng 10 –11.

Phân biệt lá giữa các loại cẩm

– Cây Lá Cẩm đỏ ( tên dân tộc Nùng gọi Chằm thủ): Lá có hình bầu dục, gốc lá thon, có màu xanh đậm, có nhiều lông, mặt trên thì không có bớt trắng, dịch chiết ra có màu đỏ

– Cây Lá Cẩm Tím ( hay Chằm lai ): Có màu tím hồng, lá thì hình trứng rộng, gốc tròn, có màu xanh nhạt, khá mỏng, chứa ít lông, diện tích đốm trắng ở dọc gân lá lớn, dịch chiết ra có màu tím.

– Cẩm Tím đậm, tím Huế ( hay Chằm khâu ): Lá hình bầu dục, gốc tròn hay thon, màu xanh đậm, dầy, ít lông, diện tích đốm trắng ở dọc gân lá ít, dịch chiết ra có màu tím.

– Cây Lá Cẩm Vàng ( Chằm hiên): Lá hình trứng, gốc lá thon, đầu lá thon nhọn, 2 mặt đều có lông, phiến lá thường nhăn nheo, đặc biệt là ở mép lá, dịch chiết ra có màu vàng xanh.

Công dụng của cây lá cẩm

Theo Đông y, cây lá cẩm có vị ngọt nhạt, tính mát có tác dụng thanh phế nhiệt chỉ khái (giảm ho) và chỉ huyết (cầm máu) cực kì lợi. Nếu phối hợp thêm với các vị thuốc quý khác sẽ trị được các chứng viêm phế quản nhiều đờm, tiêu lỏng, xuất huyết, chấn thương ở gân, cơ bị bầm dập. Lá cẩm còn được người dân tộc làm nước để tắm cho trẻ nhỏ khỏi rôm sảy.

Ở một số nơi, người ta còn dùng lá cẩm làm nguyên liệu để nhuộm màu cho thực phẩm, hoặc dùng để chế biến các loại thức ăn vì loại lá này không gây độc. Ví dụ như ở Việt Nam có xôi lá cẩm, bánh tét lá cẩm, v.v..

Cách trồng cây lá cẩm

Cây lá cẩm thuộc loại cây ưa ẩm và ưa bóng, nhưng rõ ràng là không chịu được úng do cây thường mọc ở các vùng ven rừng, núi đá vôi ẩm, gần bờ suối ……

Do vậy muốn cây Cẩm sinh trưởng và phát triển tốt thì loại đất phải đáp ứng đủ các yếu tố sau:

+ Đất giàu mùn, có độ tơi xốp, thành phần cơ giới từ nhẹ đến trung bình, giàu dinh dưỡng.

+ Độ ẩm cao, dễ thoát nước.

Cách trồng

Trước tiên trộn đất với mùn dừa, sỉ than, phân bón để khử trùng các mầm bệnh có trong đất.

Chọn những cây khỏe, sạch mầm bệnh và có lá mầm để tiến hành trồng

Xúc đất vào chậu và tiến hành trồng. Tưới nước ngay để giữ ẩm.

Sau đó mang ra để dưới nơi có bóng mát cụ thể dưới tán cây.

2. Chăm sóc:

Sau khi trồng, thường xuyên tưới nước hàng ngày cho cây vào buổi sáng và buổi chiều mát. Khi cây bén rễ thì tiến hành công đoạn bón thúc. Cây được cung cấp đủ chất dinh dưỡng thì lá sẽ nhanh tốt. Tuy nhiên tránh lạm dụng bón phân sẽ gây chết cây.

3. Thu hoạch:

Sau khi trồng 30 – 40 ngày là chúng ta có thể thu hoạch lá của cây lá cẩm. Hoặc có thể thu hoạch nguyên cây hoặc chỉ chừa gốc khoảng 10 – 15 cm để thu hoạch lứa sau.